การฟ้อนรำพื้นบ้านอีสาน คือส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตชาวอีสาน เป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านที่ถ่ายทอดสืบต่อมาจวบจนปัจจุบัน มีดนตรี การแต่งกาย มีการฟ้อนรำที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เหมือนกับเป็นการบอกตัวตนวิถีชีวิตที่ดำเนินมา จริงๆแล้วภาคอีสานจะแบ่งเป็นภาคอีสานเหนือและภาคอีสานใต้ ซึ่งการละเล่นและการฟ้อนรำจะมีความแตกต่างกันอยู่
- กลุ่มอีสานเหนือ มีวัฒนธรรมไทยลาวซึ่งมักเรียกการละเล่นว่า “เซิ้ง ฟ้อน และหมอลำ” เช่น เซิ้งบังไฟ เซิ้งสวิง ฟ้อนภูไท ลำกลอนเกี้ยว ลำเต้ย ซึ่งใช้เครื่องดนตรีพื้นบ้านประกอบ ได้แก่ แคน พิณ ซอ กลองยาว ฉิ่ง ฉาบ ฆ้อง
รำกลอนเกี้ยว
- กลุ่มอีสานใต้ได้รับอิทธิพลไทยเขมร มีการละเล่นที่เรียกว่า เรือม หรือ เร็อม เช่น เรือมลูดอันเร หรือรำกระทบสาก รำกระเน็บติงต็อง หรือระบำตั๊กแตนตำข้าว วงดนตรี ที่ใช้บรรเลง คือ วงมโหรีอีสานใต้ มีเครื่องดนตรี คือ ซอด้วง ซอด้วง ซอครัวเอก กลองกันตรึมพิณ ระนาด ปี่สไล กลองรำมะนาและเครื่องประกอบจังหวะ
รำกระทบสาก
ลักษณะท่ารำและท่วงทำนองดนตรีในการแสดงค่อนข้างกระชับ รวดเร็ว และสนุกสนานและกรับ ภายหลังเพิ่มเติมโปงลางและโหวดเข้ามาด้วย การฟ้อนรำพื้นบ้านก็เหมือนกับเป็นการแสดง ตัวตน ความสามัคคีและเป็นการแสดงความรักที่มีต่อบ้านที่ตนอยู่ นอกจากการฟ้อนรำพื้นบ้านอีสานจะเป็นฟ้อนรำเพื่อความสวยงามแล้ว ยังเป็นการฟ้อนรำเพื่อเป็นการแสดงความเคารพรักต่อสิ่งศักสิทธิ์ที่ตนนับถืออีกด้วย ส่วนดนตรีที่ใช้ในการประกอบการฟ้อนรำจะเป็นเครื่องดนตรีที่มาจากการเลียนเสียงของธรรมชาติ ซึ่งเป็นภูมิปัญญาของชาวบ้าน เมื่อก่อนนั้นการฟ้อนรำจะเป็นการละเล่นของชาวบ้าน และยังนำการฟ้อนรำมาเข้าร่วมพิธีต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นงานมงคล หรือในวาระโอกาสงานต่างๆ
- การแต่งกายของภาคอีสานนั้นจะมีลักษณะเด่นชัดเจนอาจจะเป็น ผ้าขาาวม้า, ผ้าซิ่น เป็นต้น ที่ทอโดยภูมิปัญญาของชาวบ้านเพราะว่าการทอผ้านั้นถือเป็นงานอดิเรก กิจกรรมยามว่างหลังจากฤดูการทำนาหรือว่างจากงานอื่นๆ
บ้านทุกหลังใต้ถุนบ้านนั้นจะมีหูกทอผ้า ชาวบ้านก็จะใช้สิ่งเหล่านนั้นมาแต่งกายในงานแสดงต่างๆ รวมไปถึงเครื่องประดับของชาวอีสานที่ใช้นั้นจะเป็น เครื่องเงิน เพราะเครื่องทองจะใช้เฉพาะนาฏศิลป์ไทยเท่านั้น โดยนาฏศิลป์พื้นบ้านอีสานจะมีความเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง
1.คุณครู เพ็ญประภา วงชมภู เป็นคุณครูชมรมนาฎศิลป์โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม อ.พล จ.ขอนแก่น
2.คุณครู กาญจนา บุญศรี คุณครูสอนรำนาฏศิลป์ โรงเรียนเมืองพลพิทยาคม อ.พล จ.ขอนแก่น
ขอบคุณข้อมูลจาก
1.หนังสือเรียยน ดนตรี-นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่3 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ
ผู้เรียบเรียง รศ.สุมนมาลย์ นิ่มเนติพันธ์และคณะ
ผู้ตรวจ ผศ. กฤษณา บัวสรวงและคณะ
บรรณาธิการ ดร.มนัส แก้วบูชาและคณะ
พิมพ์ครั้งที่6 สงวนลิขสิทธ์ตามพระราชบัญญัติ isbn 978-616-203-284-4
พิมพ์ที่ บริษัท ไทยร่มเกล้า อจำกัด โทร.0-29039101-6 www.aksorn.com
2.หนังสือเรียน ดนตรี-นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ
ผู้เรียบเรียง รศ.สุมนมาลย์ นิ่มเนติพันธ์และคณะ
ผู้ตรวจ ผศ. กฤษณา บัวสรวงและคณะ
บรรณาธิการ ดร.มนัส แก้วบูชาและคณะ
พิมพ์ครั้งที่6 สงวนลิขสิทธ์ตามพระราชบัญญัติ isbn 978-616-203-284-4
พิมพ์ที่ บริษัท ไทยร่มเกล้า อจำกัด โทร.0-29039101-6 www.aksorn.com
3. บล๊อก ชมรมศิลปวัฒนธรรม จุฬาลวกรณ์มหาวิทยาลัย
http://www.isan.clubs.chula.ac.th/th/index.php
นางสาว มนัสวีร์ บุตรวงศ์
5200355 โดย Manatsavee Bootwong อนุญาตให้ใช้ได้ตาม สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ Attribution-NoDerivatives 4.0 International.